Australia

W 2018 r. Australia utrzymała 13 pozycję największej gospodarki na świecie. Wg danych IMF, jej PKB wyniósł 1,418 mld USD, stanowiąc 1,62% udziału w globalnym PKB (87,278 mld USD). Od 27 lat, Australia odnotowuje nieprzerwany wzrost PKB, średnio na poziomie 3,2% w skali roku. W 2018 r. do wzrostu PKB najbardziej przyczyniły się: usługi finansowe i ubezpieczeniowe (8,8% wartości PKB), budownictwo (7,4%), przemysł wytwórczy (5,6%), górnictwo (7,8%), opieka zdrowotna (7,3%) oraz edukacja (4,7%).

Australia jest drugim najbogatszym pod względem zamożności na osobę krajem na świecie (Global Weath Report, Credit Suisse).

Polityka gospodarcza rządu skoncentrowana jest w ostatnich latach na zacieśnianiu współpracy z krajami regionu Azji i Pacyfiku. Pomimo tego, Australia pozostaje żywotnie zainteresowana rozwijaniem współpracy gospodarczej, naukowo-technicznej i inwestycyjnej z Unią Europejską, czego dowodem są prowadzone obecnie negocjacje umowy handlowej z UE.

Australijski przemysł wytwórczy z uwagi na wysokie koszty pracy oraz niekonkurencyjną wydajność przeżywa poważny kryzys. Po praktycznej likwidacji przemysłu stalowego i samochodowego kolejne sektory wytwórcze, takie jak m.in. przetwórstwo owocowo-warzywne, przemysł farmaceutyczny oraz maszynowy napotykają kolejne trudności z konkurencyjnością swoich produktów nie tylko na rynkach międzynarodowych ale i krajowym. Tylko dzięki istniejącym jeszcze w Australii barierom celnym i administracyjnym (cła, restrykcyjne przepisy fito-sanitarne, obowiązujące standardy oraz niespójne i długo ewaluowane przez stronę australijską zasady rejestracyjne różnych produktów przemysłowych i spożywczych) lokalni producenci mogą przetrwać konkurencję z zagranicznymi dostawcami.

Wartym odnotowania jest również fakt, iż Australia dąży do stania się największym światowym producentem i eksporterem gazu LNG. Obecnie udział Australii w globalnym rynku wynosi ok. 17%; to ponad dwukrotny wzrost eksportu w porównaniu z 2014 r. – jest to  efekt uruchomienia w latach 2015–2017 nowych 4 terminali skraplających. Na koniec 2019 r., po rozbudowie istniejących i uruchomieniu 2 kolejnych gazoportów, potencjał eksportowy Australii wzrośnie do 88 mln ton rocznie.

Największy udział w tworzeniu PKB Australii miały: usługi finansowe i ubezpieczeniowe (59% wartości PKB), budownictwo (9%), przemysł wytwórczy (7%), górnictwo (6%), handel hurtowy i detaliczny (5%), turystyka (2%) oraz rolnictwo (2%). W sektorze usług (68% całości PKB Australii) główną pozycją stanowiły usługi dla biznesu (13,% PKB ogółem), usługi finansowe i ubezpieczenia (10%), usługi budowlane (8%), handel detaliczny (6%), transport (5%), handel hurtowy (5%), ochrona zdrowia i usługi gminne (6%) oraz edukacja (5%).

W 2018 r., wartość australijskiego eksportu towarów i usług wzrosła o 7,9% do 403,2 mld AUD. Największe wzrostu odnotowało w następujących grupach towarowo-usługowych: minerały i paliwa (6,6%), usługi (5,5%), produkty przemysłowe, złoto i towary rolne.

Wartość importu towarów i usług Australii wzrosła o 9,0% do 695,4 mld AUD – głównym  jego źródłem były dobra kapitałowe, usługi i towary konsumpcyjne.

Chiny były największym indywidualnym partnerem handlowym Australii, stanowiąc 24,4% (194,6 mld AUD) całkowitego handlu. Japonia była drugim co do wielkości partnerem handlowym z udziałem 9,7% (77,6 mld USD), a następnie Stany Zjednoczone z 8,8% udziałem w wymianie handlowej (70,2 mld USD).

W pierwszej piątce towarów i usług eksportowanych z Australii znalazły się: rudy żelaza i koncentraty (61,4 mld USD), węgiel (60,4 mld USD), usługi turystyczne związane z edukacją – obejmujące wydatki studentów zagranicznych na czesne i koszty utrzymania w Australii (32,4 mld USD), gaz ziemny (30,9 mld USD) i podróże rekreacyjne – (21,6 mld USD).

Pięć największych towarów i usług importowanych do Australii w 2018 r. to: usługi związane z podróżami osobistymi (bez edukacji), tj. wydatki krótkoterminowe gości za granicą głównie w celach rekreacyjnych (42,5 mld USD); samochody osobowe (23,3 mld USD); ropa naftowa (21,7 mld USD); statki, łodzie i konstrukcje pływające (14,9 mld USD) oraz sprzęt i części telekomunikacyjne (13,4 mld USD).

W 2018 r. Unia Europejska, rozumiana jako jednolity obszar celny, była drugim po Chinach największym partnerem handlowym Australii, wyprzedzając Japonię, Stany Zjednoczone i Koreę Płd. Od kilku lat pozycja UE jako partnera handlowego Australii rośnie zauważalnie; w 2018 r., wartość wymiany handlowej (eksport-import) wyniósł 79,5 mld USD stanowiąc 13,3% wymiany handlowej Australii.

W strukturze towarowej australijskiego eksportu do UE dominują produkty podstawowe (węgiel, owoce, złoto) z ponad 35% udziałem (produkty przetworzone stanowią ponad 24%), natomiast w imporcie z UE dominują wyroby przemysłowe (ponad 89%). Najważniejszymi towarami importowanymi przez Australię były: samochody osobowe (13,8% całości importu z UE), lekarstwa oraz produkty farmaceutyczne (14,8%), maszyny i urządzenia transportowe, instrumenty pomiarowe, napoje alkoholowe, samoloty oraz części i samochody dostawcze. Największymi partnerami handlowymi Australii spośród krajów UE są Niemcy, Wielka Brytania, Włochy, Francja i Holandia.

Wg danych GUS, w 2018 r. obroty handlowe Polski z Australią  wyniosły 1 157 mln USD (spadek 12% o w porównaniu z rokiem 2017), eksport z Polski 661,6 mln USD (spadek o 8%), a import towarów z Australii 495,4 mln USD (spadek o 18,5%).

Od momentu przystąpienia Polski do UE wymiana handlowa pomiędzy Polską a Australią nabrała zdecydowanego tempa, polski eksport rósł w zdecydowanie szybszym tempie niż import, a saldo wymiany handlowej z ujemnego przekształciło się w dodatnie i z roku na rok się zwiększało. Od 2010 r. notujemy zdecydowany wzrost australijskiego eksportu do Polski, choć ponad jego 1/3 przechodzi za pośrednictwem rynków trzecich. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku polskiego eksportu np. farmaceutyków do Australii – prawie połowa wartości eksportu przechodzi przez rynki trzecie. W trzech poprzednich latach tempo wzrostu wzajemnej wymiany handlowej było jednym z największych wśród naszych partnerów handlowych na świecie.

Od kilku lat dominującymi pozycjami w polskim eksporcie do Australii są maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy (297, 9 mln USD). Ponad 80% całego importu z Australii do Polski to handel surowcami naturalnymi, głównie paliwami i olejami mineralnymi, rudami metali.

Polskie firmy nie sygnalizowały przypadków dyskryminacyjnego traktowania i nie zgłaszały barier w dostępie polskich towarów i usług do rynku australijskiego. Czynnikami utrudniającymi dostęp do lokalnego rynku dla polskich firm są m.in.: odległość geograficzna, specyfika odizolowania rynku australijskiego, utrudniony dostęp do odbiorców z uwagi na częstą praktykę importerów utrzymywania relacji biznesowych i dostaw wyłącznie za pośrednictwem zamorskich agentów, słabo rozwinięta ze względu na rozmiar kraju wew. sieć infrastrukturalna, skupienie ludności w kilku znacznie od siebie oddalonych największych aglomeracjach miejskich, federalna struktura państwa i administracji z często odrębnymi dla poszczególnych stanów regulacjami administracyjnymi i gospodarczymi, restrykcyjne procedury i przepisy wizowe, graniczne i fitosanitarne.

Z drugiej strony czynnikami ułatwiającymi dostęp do rynku Australii jest coraz większa i pozytywna rozpoznawalność Polski i polskich produktów w tym kraju, przynależność Polski do jednolitych struktur gospodarczych UE, podobna polityka pro-biznesowa i ochrony środowiska  Polski i Australii oraz coraz większa aktywność polityczno-gospodarcza we wzajemnych relacjach.