Słowacja

Dla otwartej słowackiej gospodarki kluczowe znaczenie ma rozwój handlu zagranicznego. Ogólny eksport towarów ze Słowacji wzrósł o 3,37% i w liczbach bezwzględnych wyniósł 40,74 mld euro. Ogólny słowacki import towarów w analizowanym okresie 2019 międzyrocznie wzrósł o 4,86% do 39,41 mld euro. Według danych Słowackiego Urzędu Statystycznego Słowacja osiągnęła nadwyżkę handlu zagranicznego wartości 1,34 mld euro, co stanowi o 496 milionów euro mniej niż w analogicznym okresie roku poprzedniego.

Zagrożeniem jest nadal zależność Słowacji od czynników zewnętrznych.

Ze względu na to, że Słowacja jest państwem, które wprowadziło wspólną walutę europejską, inflacja jest podobna do tej w całej strefie euro, przekracza jednak średnią dla tej strefy. Inflacja według wskaźnika cen konsumpcyjnych osiągnęła średnią wartość 2,5%. Największy wpływ na taki rozwój miał wzrost cen czynszów, wody i energii o 4,2%, które mają największą wagę (258,121 ‰) w koszyku konsumenckim. Na drugim miejscu jest wzrost cen restauracyjnych i hotelów (waga w koszyku konsumenckim 69,646) o 3,8% oraz żywności i napojów bezalkoholowych, które mają drugą pod względem wielkości wagę w koszyku konsumenckim (172,256 ‰) o 3,0%.

Pomimo poprawy na słowackim rynku pracy, na Słowacji nadal istnieje bezrobocie, chodzi jednak o bezrobocie strukturalne, które uwidacznia rozbieżność między liczbą a specjalizacją absolwentów szkół, przede wszystkim szkół wyższych. Zwalczanie tego problemu, poza reformami w systemie edukacji, wymaga ścisłej współpracy szkół z biznesem w celu przygotowania kadr zgodnie z potrzebami przemysłu. Rząd słowacki w tym celu wspiera negocjacje między szkołami i pracodawcami.

Wysoki udział produkcji przemysłowej w PKB czyni Słowację krajem wysoko uzależnionym od eksportu towarów przemysłowych. 34,3% słowackiego eksportu tworzą pojazdy. Drugą największą grupę, z udziałem 29,5% w słowackim eksporcie, tworzą maszyny, urządzenia mechaniczne i sprzęt elektryczny oraz części do nich. Na trzecim miejscu, z udziałem 9,7% są metale nieszlachetne i wyroby z nich a za nimi są wyroby przemysłu chemicznego z udziałem 8,1%. Taka struktura gospodarki czyni Słowację szczególnie wrażliwą na rozwój sytuacji gospodarczej i związany z tym popyt w krajach będących jej największymi partnerami handlowymi, tzn. w krajach UE.

Struktura importu wskazuje na uzależnienie gospodarki krajowej od przywozu surowców z zagranicy, które z udziałem 8,2% w słowackim imporcie zajmują piąte miejsce. W strukturze importu udział maszyn i urządzeń mechanicznych, sprzętu elektrycznego oraz części do nich stanowi 31,6%, pojazdów: 17,5%, wyrobów przemysłu chemicznego: 11,5%, metali nieszlachetnych i wyrobów z nich: 9,1%, artykułów rolno-spożywczych: 5,7%. Ze względu na niską samowystarczalność Słowacji w produkcji artykułów spożywczych, to właśnie import żywności pozostaje dla tego kraju kluczowym, mimo licznych działań administracji państwowej na rzecz promocji krajowej żywności.

Filarami słowackiej gospodarki są: przemysł samochodowy – zakłady Volkswagen (region Bratysławski), KIA (region żyliński), PSA Peugeot Citroen (region trnawski), Jaguar Land Rover (region nitrzański) oraz przemysł elektrotechniczny i elektroniczny: Siemens (region bratysławski), Samsung, Foxconn (region nitrzański i trnawski). Istotny udział w gospodarce Słowacji ma przemysł chemiczny (rafineria Slovnaft/MOL w regionie bratysławskim), metalurgiczny (US Steel w regionie koszyckim) oraz elektroenergetyka (Slovenské elektrárne).

Największymi dostawcami towarów na rynek słowacki były: Niemcy (16,3%), Czechy (10,3%), Chiny (5,8%), Polska (5,6%), Korea Południowa (5,4%), Węgry (5,3%), Rosja (4,9%) i Wietnam (4,9%).

Polska w handlu zagranicznym Słowacji utrzymała pozycję czwartego największego partnera po Niemczech, Republice Czeskiej i Chinach. Polsko – słowackie obroty handlowe w roku 2018 po pierwszy raz przekroczyły granicę 10 miliardów euro. Podstawę wymiany handlowej stanowią tradycyjnie produkty przemysłu metalurgicznego, samochodowego i elektronicznego. Dla Polski korzystnym zjawiskiem jest również zwiększanie udziału w eksporcie produktów spożywczych, mebli, polskiej mody oraz w mniejszym stopniu także kosmetyków, czyli branż zaliczanych do najskuteczniej obecnie reprezentujących Polskę w jej ekspansji gospodarczej za granicą ze względu na nowoczesność i konkurencyjność cenową oraz jakościową.

Polskie towary i usługi mają zapewniony swobodny dostęp do rynku słowackiego na zasadach obowiązujących w Unii Europejskiej.  Sprzedaż towarów pochodzenia polskiego na rynku słowackim oraz nabycie na tym rynku towarów pochodzenia słowackiego przez osoby polskie, traktowane są jako operacje wewnątrzunijne.  Nowe, bardziej liberalne zasady świadczenia usług na rynku wewnętrznym UE przyczyniają się do rozwoju tych usług w wymiarze międzynarodowym, w tym wpływają również na wzrost zainteresowania rynkiem słowackim ze strony polskich przedsiębiorstw.

Podejmowanie działalności usługowej na Słowacji przez obywateli polskich możliwe jest np. na zasadzie samozatrudnienia. Rejestrując działalność usługową na Słowacji, polski przedsiębiorca nie powinien napotkać na przeszkody czy bariery administracyjne. Po utworzeniu instytucji Pojedynczych Punktów Kontaktowych doszło do znacznego uproszczenia i przyspieszenia procesu rejestracji działalności gospodarczej. Należy jednak pamiętać o konieczności posługiwania się językiem słowackim (lub ew. czeskim) w kontaktach z miejscową administracją oraz o rejestracji do systemu ubezpieczenia społecznego, której jak na razie PPK nie wykonują. Prowadzenie stałej działalności usługowej, pod względem formalno-prawnym (urzędy, zaświadczenia, zezwolenia, rejestracja) jest dla polskich usługodawców identyczne, jak dla przedsiębiorców miejscowych.

Główną barierą w rozwoju stosunków gospodarczych jest niedostateczna infrastruktura połączeń transportowych. Odnosi się to zarówno do połączeń drogowych, jak i kolejowych. W pierwszym przypadku odczuwalny jest dotkliwy brak dróg szybkiego ruchu, łączących systemy autostradowe obu państw, a w drugim połączeń kolejowych o odpowiednim wyposażeniu technicznym. Między Polską i Słowacją brak jest regularnego połączenia lotniczego.